11.Sınıf Edebiyat 2.Dönem 3.Yazılı Soruları

http://bilgistok.blogspot.com.tr/

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

-Milli edebiyat 1911’ de Selanik de çıkan “Genç Kalemler” dergisinin etkisiyle başlar. Özellikle Ömer Seyfettin’in yazmış olduğu “Yeni Lisan” makalesinin etkisiyle başlamıştır.  ÖZELLİKLERİ:

-Sanat-Toplum için, millet içindir anlayışı vardır.

-Bu dönemde dil sadeleştirilmiştir. Dilimizde karşılığı olmayan Arapça-Farsça kelimeler dışında yabancı kelimler kullanılmayacaktı.

 -Aruz yerine hece ölçüsü kullanılmıştır. Halk edebiyatı nazım birimi kullanılmış en çok kullanılanı da dörtlüktür.  

-Süslü sanatlı söyleyişten uzak durmuşlardır. İstanbul ağzı esas alınmıştır.

-Bu dönemde konu olarak Anadolu’nun içinde bulunduğu durum, Anadolu insanı, Savaş ve Türkçülük konuları işlenmiştir. Mekân olarak daha çokAnadolu’dur.

Temsilcileri: Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem,(Derginin Kurucularıdır.) Mehmet Emin Yurdakul, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin,

Bağımsız Yazarlar: Yahya Kemal Beyatlı, Mehmet Akif Ersoy, Halit Refik Kaya.

ÖĞRETİCİ METİNLER VE YAZARLARI

Milli edebiyat döneminde öğretici metinler daha çok Türkçülük düşüncesini, Yeni Lisan Hareketini ve Anadolu’nun içinde bulunduğu durumu anlatmak için kullanılmıştır. Bu dönemde amaç halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek olduğu için yazı dili konuşma diline yakınlaştırılmıştır. Bu şekilde halkın okuma ve yazma oranları artırılmak istenmiştir.

ZİYA GÖKALP:

Milli Edebiyat Dönemi’nin, Yeni Lisan Hareketinin ve Türkçülük Akımının fikir babasıdır. Türk edebiyatında Türk tarihini onun kadar inceleyen başka bir yazar yoktur. Yaptığı sosyolojik gelişmeler ile sosyoloji ilminin gelişmesinde katkısı olmuştur. Şiir ve düz yazıyı düşüncelerini yaymak için araç olarak kabul etmiştir. Türk masalları ve destanları üzerine çalışmalar yapmıştır. ESERLERİ;

Şiirleri: Kızıl Elma, Altın Işık, Yeni Hayat,

Düz Yazıları: Türkçülüğün esasları, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak, Türk Medeniyet Tarihi, Türk Töresi, Türk Ahlakı, Malta Mektupları…

www.halitcandundar.wordpress.com

ALİ CANİP YÖNTEM: 

Milli edebiyatın öncülerinden bir yazardır. Ömer Seyfettin ile birlikte “Genç Kalemler” dergisini çıkarmış Sanatçı kişiliğinden daha çok düşünce yazılarıyladikkat çekmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Geçtiğim Yol

Düz Yazı: Türk Edebiyatı Antolojisi, Milli edebiyat meseleleri ve Ali Canip Bey ile münakaşalar, Ömer Seyfettin ve eserleri…

MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ:

Fecri Ati de şiir ile edebiyata giren sanatçı daha sonra Milli edebiyata katılmıştır. Ziya Gökalp’ın çıkarmış olduğu “Yeni Mecmua” dergisinde hece ölçüsüyle ulusal temalı şiirler yazmıştır. Sonraları Türkoloji alanında önemli çalışmalar yaptı. “Türkiye Enstitüsünü” kurdu. Bu alanın dünyaca ünlü bilim adamı olduğu “Ordinaryus” profesörlük rütbesine ulaştı. Özellikle Hoca Ahmet Yesevi ve Yunus Emre gibi değerleri dünyaya tanıttı. ESERLERİ;

Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar, Türk edebiyatı tarihi, Türk Dil ve Edebiyatı araştırmaları, Türk saz şairleri…

HAMDULLAH SUPHİ TANRI ÖVER:

TBMM ilk İstiklal Marşını okuyan kişidir. Fecri Ati şiir ile edebiyatına giren sanatçı daha sonra Milli edebiyata katılmıştır. Milli mücadele ve Cumhuriyet yıllarında milletvekili bakan ve büyük elçi olarak önemli görevler yaptı. Şairliğinden çok hatipliğiyle tanınmaktadır. ESERLERİ;

Hitabe ve makaleleri, Dağ yolu, Güne bakan…

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİR   

Sade dil ve hece ölçüsüyle yazılan şiir:

Dili sadedir. Hece ölçüsü ve dörtlük esas alınmıştır. Bu şiir anlayışında halkı bilinçlendirmek olduğundan dolayı sanatsal yönü zayıf kalmıştır. Bu dilde sadeleşme ayrıntılı ve büyük ölçüde gerçeklemiştir. Yurt ve insan sevgisi en çok işlenen konulardır.  

MEHMET EMİN YURDAKUL

Sade dil ve hece ölçüsüyle yazılan şiirin yegâne temsilcisidir. Şiiri kendi duygu ve düşüncelerini aktarmada araç olarak kullandığından şiirin sanat yönü zayıf kalmıştır. O usta bir şairden ziyade yenilikçi bir şairdir. Memleketçi edebiyatın oluşmasında önemli rol oynamıştır. ESERLER; 

Şiir: Ey Türk Uyan, Türkçe Şiirleri, Türk Sazı, Türk Sesleri, Ordunun destanı, Aydın Kızlar…

Düz yazı: Fazilet ve Asalet, Türk’ün Hukuku…

SAF (Öz) Şiir:

Bu şiir anlayışında bireysel duyarlılıklar, tarihi konular, zaman, soyut güzellikler, doğa olaylarının güzelliği ve insana olan etkisi gibi konular ele alınır. Şiirde; Lirizm, ritim, duyguya ağırlık verme, söyleyiş güzelliği, iç ahenk gözetilmektedir. Bu şiirde imgeler ve söz sanatları önemli yer tutar. Bundan dolayı sanat-sanat anlayışı daha fazladır. Bu şiir akımında “neoklasizm” akımı etkilidir. Temsilcisi: Yahya Kemal Beyatlı’dır.

YAHYA KEMAL BEYATLI

Saf öz şiir’in Türk Edebiyatında en güçlü temsilcisidir. Sanat-Sanat için anlayışına sahiptir. Aruz veznini en iyi kullanan ve aruzla Türkçeyi en iyi bağdaştıran 3 şairden biridir. (Diğer ikisi; Tevfik Fikret ve Mehmet Akif Ersoy’dur.) “ok” şiiri hariç bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. “Neoklasik” akımının temsilcisidir. Neoklasik (Yeni Klasik): Tarih bilincinin, insani değerlerin özellikle erdemin ön planda tutulduğu akımdır. Osmanlı medeniyet ve kültürlerine bağlılık, vatan ve millet sevgisi özellikle İstanbul sevgisi (Kendisine İstanbul şairi de denir.) ve tarih en çok işlediği konulardır. Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla birleştirir. Aşk, tabiat, ölüm ve sonsuzluk gibi temaları çok işler. Şiirde; musiki, ritim ve iç ahenge önem verir. Eserlerinin tamamı ölümünden sonra düzenlenip yayınlandı. ESERLERİ:

Şiir: Eski şiirin rüzgârıyla, Kendi gök kubbemiz, Rubailer ve Ömer Hayyam Rubabi

Düz yazı: Aziz İstanbul, Eğil dağlar, Şinasi ve edebi porteler, Edebiyata dair çocukluğum, gençliğim ve siyasi hatırlatma

LİNK: http://bilgistok.blogspot.com.tr/2014/05/derste-basarili-olmak-icin-ne-yapmaliyiz.html

Halkın Yaşayış Tarzını ve Değerlerini Anlatan Manzumeler

Manzum hikâye şiirleştirilmiş hikâye demektir. Bu şiir anlayışında; halkın sorunları, adaletsizlik, dini ve ahlaki yozlaşma, dinden uzaklaşma gibi sosyal ve dini konular işlenir. Bu şiirde ahengi sağlayan unsurlar; ritim, ses akışı, ses benzeşmeleri, “konuşulan dilin” kullanılması ve doğal söyleyiştir. Şiir dili nesir diline yaklaştırılmıştır. Bu şiir anlayışının temsilcisi: Mehmet Akif Ersoy’dur.

MEHMET AKİF ERSOY

İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy edebiyat dünyamıza 1908’de katılmış ve bağımsız olarak devam etmiştir. Sebilür Reşat ve Surat-ı Müstakım dergilerini çıkarmıştır. Bu dergilerde dini konulara, ahlaki yozlaşmalara, halkın sorunlarına önemli derecede yer vermiştir. Realist akımın etkisindedir. Hayal ile alışverişi yoktur. Bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. Manzum hikâye türünün en büyük temsilcisidir. Nazmı nesre yaklaştırmıştır. Genellik şiirlerini mesnevi biçiminde yazmaktadır. Aruzla Türkçeyi en iyi bağdaştıran 3 şairden biridir. Milli mücadele döneminde Anadolu’ya geçerek halkı savaşa karşı motive etmiştir. Epik, lirik, didaktik özellikte bir anlatımı vardır. Türk edebiyatında İslamcılık akımının temsilcisidir. İstiklal marşı dışındaki en büyük eser bütün şiirlerini içeren ve 7 bölümden oluşan “Safahat” adlı kitaptır.

SAFAHAT’IN BÖLÜMLERİ:

1)Safaht  2)Hakkın Sesleri  3)Süleymaniye Kürsüsünde 4)Fatih Kürsüsünde 5)Hatıralar 6)Gölgeler 7) Asım

OLAY ETRAFINDA GELİŞEN METİNLER ve HİKÂYE

Milli Edebiyat dönemin de Roman ve Hikâye alanındaki en önemli yenilik bu türlerin dilinin sadeleşmesi olmuştur. Mekân olarak İstanbul dışına çıkılmamıştır. Anadolu’nun şehirleri, kasabaları, köyleri mekân olarak kullanılmıştır. Kişilerde yapılan yenilik ise yüksek zümre insanlarından ziyade sıradan halk insanları kullanılmıştır. Daha toplumsal konular işlenmiştir. Anadolu’nun içinde bulunduğu durum, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Milli Mücadele en çok işlenen konulardı. Milli Edebiyat dönemi Roman ve Hikâye yazarları; Ömer Seyfettin, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin’dir.

ÖMER SEYFETTİN:

Milli Edebiyat ve Türkçülük akımının en önde gelen isimlerindendir. Dilde sadeleşme hareketini programlayıp uygulayan kişidir. Türk edebiyatında ilk usta hikâye yazarıdır.Klasik olay hikâyesinin Türk Edebiyatında temsilcisidir. Hikâyeleri serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur. Hikâyelerinin konusu; Osmanlı Tarihine bağlı Milli tarih bilinci, çocukluk anıları, askerlik anıları ve günlük hayat teşkil eder. Hikâyelerinde Realizm akımının etkisindedir. 125 civarında olan hikayeleri ölümünden sonra değişik adlar altında yayınlanmıştır. Şiirleri de bulunan Ömer Seyfettin’in, en önemli düz yazısı Milli Edebiyata yön veren “Yeni Lisan” makalesidir. ESERLERİ:

Bahar ve Kelebekler, Pembe İncili Kaftan, Kaşağı, Yüksek Ökçeler, Forsa, Bomba, Beyaz Lale, Gizli Mabet, Harem, Efruz Bey ve yarım roman olarak kalan Yalnız Efe’dir. 

AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU:

1896’da Serveti Fünun dergisinde hikâyeciliğe başlayan yazar daha sonra Türkçülük düşüncesini ve Yeni Lisan hareketini benimsedikten sonra Milli Edebiyata katılmış, Yerli ve Milli konularda sade bir dille hikâye ve roman yazmıştır.

HİKÂYELERİ: Haristan ve Gülistan, Çağlayanlar

ROMANI: Gönül Hanım

YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU:

Yazarlığa Fecr-i Atide başlayan yazar daha sonra Milli Edebiyat da Cumhuriyet devri Türk Edebiyatına geçmiştir. (3 Dönemde de Eser vermiş bir yazardır.) Çeşitli türlerde yazmakla birlikte asıl ününü romanla sağlamıştır. Tarih ve toplum olaylarının her birini bir romanına konu edinerek Tanzimat’tan bu yana meydan gelen toplumsal değişmeleri işlemiştir. Düşünce ve teze dayanan eserler vermiştir.

ROMANLARI:

Kiralık Konak: Kuşaklar arası farklılık, alafrangalık özentileri, aile sarsıntıları gibi konuları işler. Konak burada Osmanlı Devletine benzetilmiştir. Osmanlı Devleti’nin parçalanmışlığı bu aileye sirayet etmiştir. Roman da bir aile’nin dağılışı anlatılmaktadır. (Kahramanlar: Naim ve torunları)

Yaban: Roman da aydın-köylü çatışması anlatılmaktadır. Roman’ın arka planında Kurtuluş Savaşı anlatılmaktadır. (Kahraman: Ahmet Çelebi)

Ankara: Kurtuluş Savaşı yıllarında Cumhuriyet’in ilk yılları ve Atatürk’ün ilke ve inkılâplarının olduğu devrimler döneminin Ankara’sı anlatılmıştır.

Sodom ve Gomore: Savaş yıllarını, İstanbul’un düşmanla işbirliği eden çevreleri konu edilmiştir. (İstanbul İşgali anlatılmıştır.)

Bir Sürgün: II. Abdülhamit Han dönemi siyasi baskıların yol açtığı bir dramı işler. (Baskı ve Sansür dönemidir.)

DİĞER ROMANLARI: Nur Baba, Hükük Gecesi, Panoroma, Hep o Şarkı

HİKÂYELERİ: Milli Savaş Hikâyeleri, Bir Serencan, Rahmet

ANILARI: Anamın Kitabı, Vatan Yolunda, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, Zoraki Diplomat, Politikada 45 Yıl

MONOGRAFİ: Ahmet Haşim, Atatürk

HALİDE EDİP ADIVAR:

II. Meşrutiyetin ilanından sonra edebiyat yaşamına atılan Halide Edip Adıvar, Yeni Lisan ve Milli Edebiyat tartışmalarının olduğu dönemde o zamana kadar alışılmamış yeni bir söz dizimi ve sade bir dille yazdığı hikâye ve romanlarıyla yenilik hareketinin tutunmasında katkıda bulunmuştur. Edebiyata ki kadın sanatçılarının en önde gelenlerindendir. Romanlarında Realizm etkisindedir. Aşırı duygulu ve süslü anlatımdan kaçınır. Cümle yapısı bakımından bazı aksaklıklar taşıdığından üslubu eleştiri konusu olmuştur. Konularını tek olay ve insanlardan değil; dönemlerden, kuşaklardan, törelerden seçer. Kurtuluş Savaşını ele alan eseleriyle tanınır. Savaş yıllarında İstanbul ve Kurtuluş Savaşına bizzat katılarak önemli görevler yapmıştır. Sultan Ahmet de yaptığı konuşma halkı Milli Mücadeleye yönlendirmiştir. ESERLERİ:

Ateşten Gömlek: Kurtuluş Savaşını ve üçlü aşkı anlatan bir eserdir.

Vurun Kahpeye: Milli Mücadele de cephe gerisini ve işgali anlatan bir eserdir.

Sinekli Bakkal: Bir töre romanıdır. İlkin, “Soytarı’nın Kızı” adıyla İngilizce olarak yazılmıştı, daha sonrasında Türkçeye çevrildi.

ROMANLARI: Yeni Turan, Kalp Ağrısı, Tatarcık, Sonsuz Panayır.

HİKÂYELERİ: Harap Mabetler, Dağa Çıkan Kurt, İzmir’den Bursa’ya  

TİYATROLARI: Maske ve Ruh, Kenan Çobanları

NOT: Halide Edip Adıvar, eserlerinde kadın psikolojisini çok iyi anlatan ve yansıtan bir yazardır.

REŞAT NURİ GÜNTEKİN

Edebiyat yaşamına tiyatro eleştirmenliğiyle başlayan yazar daha sonra dergi ve gazetelerde hikâye ve romanlara terfi etmiştir. Edebiyat yaşamının I.Döneminde duygulu ve bireysel konular işlerken II. Döneminde daha toplumsal konulu romanlar yazmıştır. Anadolu, şehir ve kasaba köylerini hikâye ve romanlara tam olarak sokan o’dur. Realist bir yazardır. Küçük hikâyelerinde mizah unsuruna yer verir. Canlı, sade, halkın diline yakın bir üslubu vardır. ESERLERİ:

1) Çalıkuşu: Türk edebiyatında en çok okunan romanlardan biridir. Kız-erkek Türk gençlerinin öğretmenlik mesleği yapmaya, Anadolu’da hizmet etmeye çağıran bir eserdir.

2)Yaprak Dökümü: Lüks yaşama sevdası yüzünden aile ağacından kopan yaprakları ve parçalanan aileyi anlatır.

Hikâye:Tanrı Misafiri, Olağan İşler, Sönmüş Yıldızlar

Tiyatro: Hançer, Taş Parçası, Eski Rüya

Gezi: Anadolu Notları

Diğer Eserleri: Dudaktan Kalbe, Acımak, Yeşil Gece, Akşam Güneşi, Miskinler Tekkesi, Bir Kadın Düşmanı

Not: Bunların dışında anı, biyografi ve çevirileri vardır.

HAZIRLAYAN: HALİT CAN DÜNDAR

LİNK: http://bilgistok.blogspot.com.tr/2014/11/universiteye-giris-sinavinda-basarili.html